جزئیات مقاله
شناخت اجزای یونیت صندلی یا یونیت دندانپزشکی
یونیت دندانپزشکی به عنوان اصلی‌ترین و مهمترین تجهیزات در مطب دندانپزشکی شناخته میشود که تمامی مراحل معاینه، تشخیص و درمان بیمار بر روی آن انجام میشود. یک یونیت دندانپزشکی، دارای اجزای مختلفی است که اطلاع از این اجزا برای هر دندانپزشک و دستیار دندانپزشکی ضروری است. با توجه به اهمیت یونیت دندانپزشکی برای مطب های دندانپزشکی، در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با جزئیات مهم یک یونیت، اجزای موجود در آن و ویژگی های مختلف آن آشنا کنیم.
مهم ترین اجزای یک یونیت دندانپزشکی چیست؟
- صندلی یونیت
- باکس یا جعبه کنار یونیت
- کاسه کراشور و دوش آب لیوان
- کنسول یا تابلت دندانپزشک
- تابلت دستیار پزشک
- چراغ یا LED
- باکس تاسیسات
- پدال
- تابوره
1) صندلی یونیت دندانپزشکی و اجزای تشکیل دهنده آن:
یکی از مهمترین قسمت ها در یونیت دندانپزشکی ، صندلی آن است. این قسمت محلی است برای نشستن بیمار تا تحت درمان قرار گیرد. به طور کلی صندلی دندانپزشکی دارای بخش هایی است که عبارتند از: شاسی صندلی، پشتی صندلی، تشک صندلی، زیرسری، زیردستی و همچنین بخش های الکتریکی و مکانیکی که در ادامه به توضیح این بخش ها میپردازیم.
1-1 شاسی صندلی یونیت:
شاسی صندلی معمولا از 3 تکه فولادی پایینی، میانی و بالایی تشکیل شده که بعنوان شاسی اصلی شناخته میشود. این سه قسمت توسط لولاهای فولادی و بوش‌های برنزی نسبت به یکدیگر حرکات تاشونده و عاری از لرزش دارند. فریم تحتانی و میانی نیز توسط یک فنر کشش بسیار قوی با یکدیگر مرتبط بوده و مکانیسم آن به گونه‌ای است که شاسی همواره در بالاترین ارتفاع خود قرار داشته باشد. این موضوع ایمنی صندلی را در هنگام ایجاد اختلال در کارکرد موتور تغییر ارتفاع به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش میدهد.
2-1 پشتی صندلی یونیت:
پشتی صندلی یونیت معمولا جهت استریل نمودن قابل جداشدن است و توسط یک موتور که ب عنوان موتور تغییر زاویه پشتی نامیده میشود، جابجا میشود. در رویه پشتی از پارچه‌های قابل شست‌وشو و غیرقابل اشتعال استفاده شده و همچنین سطح خارجی آن دارای انحناء و خطوط مشخصی است که از نظر ارگونومی با فیزیک بدن کاملاً متناسب و مناسب است.
3-1 کفی صندلی یونیت:
کفی صندلی محلی است که بیمار بر روی آن می‌نشیند معمولاً جنس روکش تشک و پشتی از چرم مخصوص است.
4-1 پشت سری صندلی یونیت:
در طراحی زیر سری تلاش میشود تا در حین کار لرزش آن حداقل باشد. زیر سری های دندانپزشکی دارای 3 درجه آزادی: تغییر ارتفاع، تغییر زاویه زیرسری و تغییر زاویه زیر گردن می‌باشند. در بیشتر انواع صندلی ها قسمت زیر سری دارای پیچ تنظیم کننده است که به صورت دستی زاویه و ارتفاع آن را تغییر میدهد. در یونیت Sialk 8000 T سه نوع پشتی برای بزرگسالان، کودکان و افراد ویلچری تعبیه شده است.
5-1 زیر دستی صندلی یونیت:
دو زیر دستی صندلی دندانپزشکی بروی صندلی قابل نصب است. زیر دستی که در قسمت چپ دستگاه نصب می‌گردد به این جهت است که بیمار بتواند به راحتی در روی صندلی قرار گیرد. زیر دستی صندلی دندانپزشکی در سمت کراشوار یونیت صندلی نصب میشود از این جهت است که بیمار بتواند از قسمت راست به راحتی در روی صندلی قرار گیرد یا اینکه هنگام استفاده از سیستم بهداشتی یونیت ( کاسه کراشوار و دوش آب لیوان ) بتواند به راحتی روی دستی تکیه دهد.
6-1 بخش الکتریکی صندلی یونیت:
قسمت الکتریکی صندلی یونیت از چهار بخش تشکیل شده که روی یک برد قرار دارند و شامل ترانسفورماتور ، پل دیودی ، فیلتر RC و بوبین ها یا رله های قطع کن می باشد.
7-1 بخش مکانیکی صندلی یونیت:
این قسمت در یونیت های دندانپزشکی دارای 8 بخش می باشد که شامل ضامن نگهدارنده ، محافظ شفت ، شفت ، هرزگرد ، بلبرینگ ، سیم‌پیچ‌های استاتور ، هسته فرومغناطیس و بدنه فرومغناطیس شیاردار می باشد.
2) باکس اصلی یونیت دندانپزشکی:
جعبه جانبی یونیت دندانپزشکی محلی برای قرارگیری بزاق کش، برد مربوط به منبع تغذیه، مدار ساکشن، فیلتر آب، دستگاه جداسازی آمالگام، منبع آب، رگولاتور و غیره می باشد. منبع آب موجود درون جعبه برای ذخیره سازی آب برای استفاده در هنگام قطعی آب، استفاده از سرم حین فرآیند جراحی و به کارگیری مواد ضدعفونی کننده برای شستشو و ضدعفونی شلنگ ها استفاده می شوند.
3) کاسه کراشور و دوش آب لیوان یونیت دندانپزشکی:
کراشوار در یونیت دندانپزشکی به همراه دوش ها ، یکی دیگر از اجزای یونیت دندانپزشکی است. این قسمت برای پر کردن لیوان بیمار برای شستشو دهان بیمار و کاسه کراشوار برای خالی کردن دهان بیمار استفاده میشود.
کراشوار معمولا از جنس های چینی, کریستالی, پلاستیکی و … می باشد که یک دوش آب لیوان نیز به آن متصل است و مقدار آب مورد نیاز جهت شست و شوی دهان بیمار پس از جراحی را تامین می‌کند. آب کراشوار می‌تواند مستقیم از آب شیر تغذیه شود و هم می‌تواند از طریق منبع ذخیره آب تامین شود.
در دستگاه های یونیت دندانپزشکی جدید می‌توان از آب گرم نیز در کراشوار استفاده نمود. در دستگاه های دارای حافظه می‌توانیم مقدار آبی را که از دوش آب لیوان می‌ریزد و همچنین مدت زمان ریزش آب را نیز برنامه ریزی و تعیین نماییم. ضمنا در این نوع دستگاه ها می‌توان این امکان را فراهم نمود که پس از اینکه یونیت در وضعیت صفر قرار گرفت به صورت اتوماتیک آب از دوش آب لیوان جاری شود.
4) کنسول یا تابلت دندانپزشک یونیت:
کنسول یا تابلت دندانپزشک یکی دیگر از مهمترین اجزای یونیت دندانپزشکی است که کنترل کامل یونیت از این تبلت امکان پذیر است. تابلت ها در یونیت به دو صورت شیلنگ از بالا و شیلنگ از پایین تولید می شوند. همچنین در بعضی از یونیت ها ، امکان تهیه یونیت مناسب دندانپزشکان چپ دست و راست دست نیز وجود دارد.
به روی تابلت یک سری دکمه جهت کنترل قسمت‌های مختلف یونیت و صندلی و حتی امکانات اضافی دیگر وجود دارد. از مهمترین کلیدهایی که معمولاً بر روی تمامی یونیت‌های دندانپزشکی یافت می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- up/down Chair: این دکمه‌ها باعث حرکت صندلی به سمت بالا و پایین می‌شوند.
- Backrest movement: این دکمه‌ها باعث جلو و عقب شدن پشتی صندلی می‌شوند.
- Cold/hot water: این دکمه‌ها باعث ریزش آب گرم یا سرد از کراشوار می شوند.
- Height control:این دکمه ها باعث کنترل و روشن و خاموش شدن چراغ یونیت دندانپزشکی میشود.
- Instrument speed control: این دکمه ها باعث کنترل سرعت چرخش آنگل و توربین‌های دندانپزشکی می شود.
- Zero position: این دکمه ها صندلی را به وضعیت صفر برده و باعث ریزش آب از دوش آب لیوان می شود
در بعضی از یونیت‌های پیشرفته‌تر معمولاً یک نگاتسکوپ کوچک نیز بر روی میز دندانپزشک وجود دارد که فیلم‌های اخذ شده از رادیوگرافی را می‌توان بر روی آن مشاهده کرد. ضمناً در یونیت‌های قابل برنامه‌ریزی دکمه‌هایی جهت دادن برنامه به حافظه‌های یونیت تعبیه شده‌اند.
همه‌ی اینسترومنت‌ها ویژگی به نام (interdependence) دارند. این خاصیت باعث می شود تا هیچ‌وقت دو اینسترومنت باهم فعال نشوند و اگر هر دو اینسترومنت با هم برداشته شوند، آنکه زودتر برداشته شده عمل می‌کند و دیگری مسدود میشود.تمامی این کنترل ها در داخل تابلت صورت می‌گیرند.
5) تابلت دستیار پزشک یونیت:
قسمت دیگر که از اجزای یونیت دندانپزشکی است، تابلت دستیار میباشد. این قسمت کنترل صندلی ، سرساکشن های آبی و هوایی و همچنین پوار آب و هوا را شامل میشود که مختص کار دستیار تعبیه شده است. دکمه‌های تابلت عموماً بر روی میز دستیار نیز وجود دارند. در یونیت‌های کارتی تابلت به صورت یک میز جدا و پرتابل در کنار یونیت قرار می‌گیرد.
بر روی میزهای یونیت هولدرهایی جهت نگهداری اینسترومنت‌ها، لایت کیور، پوآر، بزاق کش، ساکشن و کویترون و … وجود دارد. نحوه قرارگیری اینتسرومنت‌ها (آنگل، توربین، هندپیس) برروی این هولدرها به نحوی است که با برداشتن و قرار دادن اینسترومنت برروی این یونیت‌ها میکروسوئیچ موجود در آن قسمت عمل کرده و باعث عملکرد و قطع عمکرد اینسترومنت‌ها میشود. ضمناً کنترل فشار هوا و آب نیز معمولاً با پیچ‌هایی که در زیر این میزها تعبیه شده است، صورت می‌گیرد.
در داخل تابلت شلنگ‌های مربوط به اینتسرومنت‌ها وجود دارد که وظیفه آن انتقال آب و هوا از تابلت به مهره های توربین و همچنین کشیدن آب، خون و بزاق بیمار است و به دو صورت ثابت و یا تلفنی موجود می باشند. معمولاً شلنگ‌های آبی طبق استاندارد اروپایی برای هوا و شلنگ‌های سبز برای آب و شلنگ سفید برای مخلوط آب و هوا یا اسپری می‌باشند.
در زیر این میز نیز پیچ هایی وجود دارد که به وسیله آن فشار هوا و آب یونیت دندانپزشکی تنظیم می شود و به وسیله شلنگ هایی در داخل تابلت یونیت دندانپزشکی وجود دارد، هوا و آب از اجزای تابلت یونیت دندانپزشکی به اینسترومنت ها و توربین دندانپزشکی انتقال پیدا می کند.
همچنین به وسیله آن آب و بزاق و خون کشیده می شود که طبق استاندارد اروپا شلنگ های آبی برای هوا و شلنگ سبز برای آب و شلنگ سفید نیز برای مخلوط آب و هوا استفاده می شوند.
6)چراغ یا LED یونیت دندانپزشکی:
یونیت دندانپزشکی دارای یک چراغ متحرک می باشد که در افزایش روشنایی دهان بیمار ایفای نقش می‌کنند. معمولا شدت نور قابلیت تنظیم از 8000 تا 24000 لوکس می باشد که برای تنظیم محل و زاویه ی نور یک یا دو دسته روی چراغ قرار داده شده است. چراغ ها در مدل های هالوژن و LED در بازار وجود دارد که نور هالوژن قدیمی تر( نور زرد ) و مدل LED ( نور سفید ) جدیدتر است.در مدل هایی از چراغ ، همزمان هم نور سفید و هم نور زرد وجود دارد که بسیار مناسب همه‌ی دندانپزشکان است. در یونیت Sialk 8000 سه مدل چراغ داریم.
7) باکس تاسیسات یونیت دندانپزشکی:
8) پدال پا یونیت دندانپزشکی:
پدال یکی از مهم ترین اجزای یونیت دندانپزشکی است که اساسا یونیت بدون آن کاری انجام نمی دهد. پدال می تواند برای انتقال نیرو به موتور الکتریکی یونیت دندانپزشکی مورد استفاده قرار گیرد. از پدال می توان برای تنظیم کردن صندلی، امکان فعال کردن لیوان پر کن و کاسه کراشوار … استفاده کرد. کلیه حرکات صندلی و راه‌اندازی اینسترومنت‌ها را می‌توان با فوت کنترل یا همان پدال پا نیز انجام داد.
9)تابوره:
تابوره یک صندلی کوچک گردان است که محل نشستن دندانپزشک و دستیار دندانپزشک با قابلیت تنظیم ارتفاع به کمک اهرم زیر صندلی می باشد. که معمولا سیستم حرکت آن هیدرولیکی است.
